środa, 27 listopada 2013

Gdzie zimują zwierzęta?

Ssaki
Jednym ze sposobów na przetrwanie mrozów jest sen zimowy. Zwierzę popada wtedy w stan odrętwienia. Obniża się temperatura jego ciała, a rytm pracy serca i oddychanie przechodzi na wolniejszy „tryb oszczędnościowy”. Jesienią takie zwierzę musi oczywiście zgromadzić odpowiednie rezerwy tłuszczowe, ponieważ zimą nie będzie jadło ani piło, a jedynie stopniowo spalało zapasy. Kluczową sprawą dla zimowego śpiocha jest oczywiście wyszukanie odpowiedniej kryjówki (tzw. hibernakulum) i posłania. W zależności od gatunku są to głębokie nory, podziemne kryjówki, jaskinie lub dziuple.

Na zimę zasypiają jeże, nietoperze (zasypiają głową do dołu przyczepione w jaskiniach, na strychach, w dziuplach) i sporo gryzoni, m.in. świstaki, popielice, żołędnice i orzesznice. Także „stary niedźwiedź mocno śpi” od listopada do marca, chociaż niezupełnie... Misie mają dość płytki i przerywany sen, a w styczniu rodzą się nawet ich młode. Niedźwiedzie zimują w gawrach (bywa, że jest to jaskinia) na „łóżku” z suchych liści i gałęzi. Niezbyt głęboko i czujnie śpią też borsuki.

Jest bardzo dużym drapieżnikiem, którego waga dochodzi do 800 kg. Podczas zapadania w sen zimowy, zwierze to musi się dobrze najeść. Gromadzi w tym czasie specjalny rodzaj tłuszczu z którego korzysta przez cały okres snu. Niedźwiedź do snu potrzebuje legowiska zwanego gawrą. Gawra to najczęściej jaskinia, wyrwa w ziemi lub nora, która zapewnia schronienie. Po wybudzeniu się, zwierze wychodzi nawet o 200kg lżejsze! Aby uzupełnić masę ciała, niedźwiedź je bardzo dużo mięsa, padliny, robaków itd. Dopiero późną wiosną pomału przerzuca się na wszystkożerność.

To małe zwierzątko, które cieszy się sławą skrytego samotnika. Nasi kolczaści przyjaciele także zapadają w sen zimowy. Jeże pod koniec września nabierają prawie 100% dodatkowej masy swojego ciała. Przeciętny jeż ważący około kilograma, potrafi przytyć do niespełna 2kg.  Czasem jeże budzą się w zimę, zmylone chwilowym skokiem temperatury do ponad 10 stopni celsjusza, tracąc przy tym duże zasoby energetyczne.

Gdy temperatura lekko podskoczy, borsuk budzi się ze snu, aby uzupełnić płyny lub pożywienie. Ciekawostką jest, że borsuki mogą dzielić swoje nory z lisami. Zwierze żyje kilkanaście lat i jego dom jest bardzo zaawansowany architektonicznie. Posiada on wentylacje, wiele wejść i wyjść awaryjnych, a nawet odwodnienia. Poza tym Na zimę zasypiają zwierzęta takie jak: Popielica, świstak, koszatka, kilka innych ssaków, plus wszystkie płazy i gady. Te ostatnie są zmiennocieplne, więc nie ma mowy o ich funkcjonowaniu w tak niskich temperaturach jakie przynosi zima. Sen zimowy daje zwierzętom możliwość uniknięcia ciężkich warunków spowodowanych niskimi temperaturami. Chodzi głównie o brak pożywienia. Dlatego zwierzęta wypracowały system, który pozwala im minimalizować straty energetyczne i dobrze przetrwać zimę.

Bobry wcale nie zasypiają na zimę, odbywają wtedy nawet swoje gody. Fakt, że dość rzadko opuszczają swoje nory i żeremia, ale jednak nie przesypiają mrozów. 

Wiewiórki tylko czasem zapadają w krótki, lekki sen, a w dziuplach mają przygotowaną dobrze zaopatrzoną spiżarkę, pełną orzeszków i żołędzi. Może zdarzyć się, że natkniemy się na wiewiórkę zimą, ponieważ przy wyższych temperaturach wychodzą ze swoich nor. Ciekawostką jest, że wiewiórka ma słabą pamięć. Podczas gromadzenia zapasów na zimę,zakopuje ona żołędzie, które później zamiast zostać zjedzone – kiełkują.

Ślimaki
Strategia zimowa ślimaków to „skryć się i zabarykadować”. Zazwyczaj wpełzają pod mech lub chowają się pod stertami liści. Ślimak winniczek już w październiku zagrzebuje się w ziemi z wylotem muszli skierowanym ku górze. Chowa ciało w swoim domku-muszli, którego wejście zakleja śluzem, pozostawiając jedynie maleńki otwór do oddychania. Zwija się potem coraz głębiej w muszli, tworząc kolejno drugą, trzecią i czwartą ściankę z twardniejącego śluzu. Zasypia na pół roku.

Płazy i gady

Płazy i gady chowają się w wygrzebanej w mule lub ziemi jamce i tam przechodzą w stan odrętwienia zimowego. Co ciekawe, niektóre gatunki lądowe zimują w wodzie, a niektóre wodne – na lądzie, jak np. żabka rzekotka, która żyje na drzewach, a zasypia na dnie zbiorników wodnych. Większość żab jednak na zimę wybiera swoje dotychczasowe kryjówki. I tak np. grzebiuszki późną jesienią pogłębiają swoje zwykłe ziemne norki. Stosunkowo odporna na chłód żaba trawna, która lubi sobie poskakać nawet w grudniu, o ile zima jest lekka. Ona też budzi się w marcu, gdy zalegają jeszcze płaty śniegu.

Raki
Gdzie raki zimują? Wbrew popularnemu powiedzeniu nie jest to żadne egzotyczne miejsce. Raki zimują w miejscach swojego bytowania, w norkach, wydłubanych w gliniastym brzegu rzeki lub w kryjówkach na dnie zbiorników wodnych. Co pewien czas wystawiają ze swoich schronień szczypce i polują na przepływające obok drobne rybki.
Owady i pająki
Owady zimują w różnych stadiach. Jako dorosłe osobniki (imago) hibernują niektóre motyle (rusałki) i chrząszcze oraz stonka ziemniaczana. Te po przebudzeniu mogą od razu poderwać się do lotu. Inne owady zimują w stadium larwy lub poczwarki i wiosną muszą dokończyć swój rozwój. Larwy ważek i jętek zimują na dnie zbiorników wodnych, gdzie temperatura wody nie spada poniżej 4 stopni.
Mrówki schodzą na zimę w głąb mrowiska, zbijają się w kulę i tak przesypiają trudny czas. W rodzinach trzmieli i os społecznych zimę przetrwają i prześpią tylko młode, zapłodnione samice, które wiosną założą nowe rodziny. Pszczoły natomiast zawiązują kłąb zimowy (zbijają się ciasno w skupisko na plastrach otaczających pszczelą matkę) i tak czekają do wiosny. Nie jest to sen, chociaż owady spowalniają swoje procesy życiowe. Co ciekawe, w centrum kłębu utrzymuje się temperatura 25 stopni, nawet przy siarczystych mrozach. Pszczoły potrafią wspaniale regulować temperaturę kłębu, rozluźniając lub ścieśniając się.
Pełną aktywność wykazują zimą maleńkie bezskrzydłowe skoczogonki, które w większej ilości potrafią nawet wywołać wrażenie zabarwienie śniegu na kolor ich ciałek (np. niebieski lub zielonkawy). Ponadto przy temperaturach nieco powyżej zera można spotkać rozmaite muchówki, pośnieżki oraz wędrujące larwy chrząszczy omomiłków. Pod dębami możemy natrafić na samice galasówki dębianki, które są odpowiedzialne za powstawanie na liściach dębu narośli zwanych galasami. Zimowe słońce odpowiada też pająkom. Gdy jednak temperatury spadną poniżej zera, cała ta brać zmyka do kryjówek i zapada w sen.

źródło: http://www.polskieradio.pl/23/266/Artykul/166426,Gdzie-raki-i-inne-zwierzeta-zimuja

wtorek, 5 listopada 2013

Akcja charytatywna "Szkoło Pomóż i Ty" na rok szkolny 2013/2014

Przyłączając się do akcji charytatywnej „Szkoło pomóż i Ty” 
na rok szkolny 2013/2014 udało nam się pozyskać kwotę 460 zł.

Wspólnie wkroczyliśmy w świat najważniejszych wartości, z których na pierwszy plan wysuwa się otwartość na problemy drugiego człowieka, życzliwość i dobroć.

 

„BĄDŹ ASERTYWNY – POWIEDZ NIE NAŁOGOM!” to tegoroczne hasło projektu realizowanego przez naszą szkołę, współfinansowanego z Gminnego Programu Profilaktyki i Rozwiązywania Problemów Alkoholowych oraz realizacji zadań z zakresu przeciwdziałania narkomanii.


Wyniki konkursów międzyszkolnych organizowanych w ramach realizacji projektu


Konkurs na najciekawszą prezentację multimedialną pt.:
„Uzależnienia i ich skutki”
I miejsce
Katarzyna Gałązka - SP Janów
Dominika Unglik - SP Janów
Zespół w składzie: Magdalena Synowiec, Wiktoria Nabiałek -  SP Lusławice
Wiktoria Dziambor -  SP Lusławice
II miejsce
Angelika Pietrzyk -  SP Lgoczanka
Zespół w składzie: Wanessa Moskalik, Kinga Milka -  SP Janów
Anna Krasoń, Kinga Rogocz -  SP Janów
III Miejsce
Kaja Boratyńska -  SP Janów
Zespół w składzie: Zuzanna Bielas, Laura Kubik -  SP Lusławice
Wyróżnienia:
Krzysztof Stachurski SP Lusławice
Kamil Nowak SP Lusławice
Zespół w składzie: Jakub Ucieklak, Jakub Bartnikowski SP Janów

Karolina Lech – dyplom uznania SP Janów

 Konkurs plastyczny pt.: „Przyszłość bez uzależnień”

W kategorii klas I-II
I miejsce
Norbert Brodziński  - SP Lgoczanka
Oliwer Grabowski -  SP Lgoczanka
Zuzanna Gałązka  - SP Lgoczanka

W kategorii klas IV – VI
I miejsce
Wiktoria Motyl -  SP Lgoczanka
Daria Tyl  - SP Lgoczanka
Wiktor Wójcik -  SP Lgoczanka
II miejsce
Oliwia Liberda -  SP Janów

Wyróżnienia
Justyna Borek -  SP Lusławice
Wiktoria Nabiałek -  SP Lusławice
Jakub Kubik -  SP Lusławice
Kinga Różycka -  SP Lgoczanka

Konkurs fotograficzny dla uczniów kl. IV – VI 
pt. „Uśmiech codzienności”
I miejsce
Wiktoria Motyl -  SP Lgoczanka
Katarzyna Jeż  - SP Lgoczanka
Wiktoria Radecka -  SP Lusławice

Serdecznie dziękujemy wszystkich uczestnikom konkursu, opiekunom za przygotowanie uczniów do konkursów:  Pani Marioli Turowskiej-Moskalik z Zespołu Szkolno-Przedszkolnego Szkoły Podstawowej w Janowie, Paniom ze Szkoły Podstawowej w Lgoczance: Pani Renacie Fik, Pani Hannie Grzesiak, Pani Jolancie Adamczyk, Pani Barbarze Giermala oraz Paniom ze Szkoły Podstawowej w Lusławicach: Pani Anecie Sitak i Pani Aleksandrze Watral
Gratulujemy laureatom i życzymy dalszych sukcesów!

sobota, 2 listopada 2013

10 listopada Dzień Jeża


Dzień Jeża to jedno z wielu pozornie dziwnych świąt w kalendarzu. Dlaczego mamy bowiem świętować z okazji istnienia małego kolczastego ssaka? Odpowiedź jest prosta. Jeże bez odpowiedniej ochrony wkrótce wyginą, a wtedy pozostaną w naszej pamięci jedynie jako ilustracje z książek dla dzieci, z nieodzownym jabłkiem na kolczastym grzbiecie. Dlatego warto wspomnieć jeże w ich dzień i dowiedzieć się czegoś więcej o tych uroczych ssakach.





Charakterystyczna dla jeża jest okrywa z kolców, powstałych z przekształconych włosów. Kolce są prążkowane przemiennie biało i czarno. U młodych zaraz po urodzeniu są miękkie, mają biały kolor i ukryte są pod skórą. Wraz z wiekiem twardnieją i stają się ciemniejsze. Jeże występujące w Europie Zachodniej mają stronę brzuszną pokrytą brązowymi włosami, jeże z Europy Wschodniej — białymi. Silny podskórny mięsień okrężny umożliwia zwijanie się w kulę i pionowe ustawienie kolców, co w znacznym stopniu zabezpiecza jeże przed naturalnymi wrogami. Wydłużony pysk jest zaopatrzony w ostre zęby, za pomocą których jeż radzi sobie nie tylko z dżdżownicami, ale również zagryza węże. Oczy małe i wypukłe, część twarzowa w kształcie stożka zakończona jest zawsze wilgotnym nosem stanowiącym narząd dotyku.


Jeż prowadzi nocny tryb życia. Zaniepokojony zwija się w kulkę, broniąc się przed drapieżnikami dzięki kolcom; podczas próby dotknięcia, jeż zaczyna się trząść – ma to na celu ugodzenie kolcami drapieżnika.
Jeże są aktywne w czasie sezonu wegetacyjnego, zapadając w niekorzystnej dla nich porze roku w sen zimowy. Śpią w gnieździe przygotowanym w liściastej ściółce, zwinięte w ciasną, regularną kulę, którą z trudem można otworzyć. Na kryjówkę wybierają najczęściej stertę liści lub pryzmę kompostu.
Budzą się na wiosnę, gdy temperatura otoczenia podniesie się do ok. 15 °C. Niekiedy nagły wzrost temperatury zimą myli je i wyrywa ze snu. Może to być bardzo szkodliwe, gdyż tracą wtedy zasoby energetyczne, które mogą się okazać niezbędne dla przetrwania przedłużającego się okresu zimowego.


Na pokarm jeży składają się: 
głównie ślimaki, dżdżownice, szarańczaki, jaszczurki, węże, chrząszcze i inne owady, niekiedy żaby, małe gryzonie, jaja i pisklęta ptaków, a czasami padlina i owoce opadłe z drzew. Jednak głównym składnikiem pokarmu z uwagi na masowe występowanie i łatwość zdobycia są dżdżownice.

Każdy z jeży pokryty jest ok. 5000 kolców.
Jeże objęte są ścisłą ochroną

Źródło: wikipedia.org

Jak uczyć się jeszcze lepiej?